Tej zimy często mówimy o stanie powietrza w Polsce. Ciągle powraca temat smogu, więc wiemy coraz więcej o znaczeniu czystości powietrza, którym oddychamy. W tym kontekście można powiedzieć, że radzyńskie Gimnazjum nr 1 im. Orląt Lwowskich wstrzeliło się w dziesiątkę, uczestnicząc od 29.01.2016 roku w projekcie „Weź oddech”.

Celem tego projektu jest uświadomienie mieszkańcom problemów związanych z zanieczyszczeniem powietrza w naszym regionie oraz o konsekwencjach, jakie niesie ze sobą niska emisja.

Pierwsze szkolenie koordynatorów programu odbyło się w Warszawie, kolejne w Lublinie. Ze względu na czas trwania projektu zaangażowani zostali w jego realizację uczniowie obecnych klas drugich. Ostatecznie zawiązała się grupa projektowa licząca sześć osób z klasy II b.

Pierwszym działaniem podjętym w ramach projektu była wygłoszona przez szkolny radiowęzeł z okazji Dnia Ziemi (22 kwietnia 2016 roku) audycja, która przybliżyła uczniom szkoły stan powietrza w najbliższym otoczeniu oraz zapoznała z konsekwencjami, jakie niesie ze sobą niska emisja, a także przyczyną jej powstawania oraz sposobami jej zapobiegania.

Na przełomie maja i czerwca 2016 roku uczennice przeprowadziły w klasach pierwszych i drugich lekcje związane z projektem. Podczas zajęć uczniowie przypomnieli sobie, jakie są źródła niskiej emisji, co należy zrobić, aby ją ograniczyć, jakie skutki niesie ze sobą niska emisja oraz jakie są najbardziej zanieczyszczone miasta w Polsce i całej Unii Europejskiej. Pokazały także krótki film na temat pomiaru zanieczyszczeń powietrza.

Kolejnym etapem realizacji projektu było sprawdzenie czystości powietrza w naszym mieście. Najpierw uczennice zbadały zawartości ozonu w powietrzu przy użyciu specjalnych pasków wskaźnikowych. Na szczęście okazało się, że w naszej okolicy zawartość ozonu była niewielka, bo wyniosła mniej niż 90 ug/m3. Jednak badania powtórzone w sezonie zimowym wykazały zawartość większą od 90 ug/m3, a mniejszą niż 150 ug/m3. Ozon jest bezbarwnym, trującym gazem, podrażniającym oczy i błony śluzowe. Może także powodować zaburzenia w oddychaniu. Zawartość ozonu w powietrzu atmosferycznym w wysokości 180 ug/m3 jest uznawana za wartość krytyczną, po przekroczeniu której osoby bardziej wrażliwe powinny unikać większego wysiłku fizycznego.

Następnie sprawdziły, jakie porosty „osiedliły się” na drzewach parku. Z kolei, używając skali porostowej, oceniły w naszym mieście stopień zanieczyszczenia powietrza tlenkiem siarki (IV). Najczęściej spotykane porosty listkowate wskazują na 3. strefę, w której zawartość SO2 wynosi 100- 70 ug/m3 powietrza. Nieliczne porosty krzaczkowate świadczą o 4. strefie, w której te zawartości mieszczą się w granicach 70- 50 ug/ m3 powietrza, co świadczy o średnim zanieczyszczeniu powietrza.

Trzecia część badań dotyczyła obecności pyłów w powietrzu. W sześciu różnych miejscach uczennice pozostawiły szalki Petriego. Na każdej szalce umieściły taśmę z klejącą stroną odwróconą do góry. Co dobę odklejały jeden z trzech pasków i przyklejały na papier milimetrowy.

Podsumowując wyniki naszych badań i obserwacji możemy stwierdzić, że powietrze w naszym mieście nie jest czyste, ale nie jest także na tyle zanieczyszczone, aby znaleźć się w grupie najbardziej zanieczyszczonych miast w Polsce. Polska jest krajem, który ma najbardziej zanieczyszczone powietrze w Unii Europejskiej. Wśród 50 miast Europy, 33 znajdują się w Polsce.

Na początku bieżącego roku szkolnego uczennice opracowały ankietę, którą w październiku wykorzystały do przeprowadzenia diagnozy miejskiej. Miała ona na celu sprawdzenie, co wiedzą mieszkańcy naszego miasta oraz okolic o stanie powietrza oraz o działaniach podjętych w celu ograniczenia niskiej emisji.

Na podstawie diagnozy wywnioskowały, że powietrze w naszym mieście nie jest czyste. Prawie wszyscy zdają sobie sprawę, że istnieje związek pomiędzy stanem powietrza a stanem zdrowia. Zdecydowana większość mieszkańców nie jest świadoma podejmowanych działań ograniczających niską emisję w naszym mieście.

Kolejnym działaniem naszej grupy projektowej było spotkanie w Urzędzie Miasta z Piotrem Tarnowskim - Podinspektorem Wydziału Zarządzania Mieniem Komunalnym Urzędu Miasta Radzyń Podlaski, zajmującym się gospodarką odpadami komunalnymi. Odbyło się ono 03.11.2016 r. Głównym celem tego spotkania było uzyskanie informacji o stanie powietrza w naszym mieście oraz działań ze strony urzędu zmierzających do ograniczenia niskiej emisji. Uczestniczki projektu z rozmowy dowiedziały się, że w 2015 roku w Radzyniu Podlaskim 51 razy zostały przekroczone normy zanieczyszczenia powietrza pyłem PM10. Nasze miasto zapobiega niskiej emisji głównie poprzez dofinansowanie do instalacji solarnych i fotowoltaicznych w ramach projektu "Słoneczna alternatywa dla Radzynia Podlaskiego".

Happening, który odbył się 17 listopada 2016 roku był formą projektu informacyjnego. Był on poprzedzony przygotowaniem ulotek, w których opracowanie i drukowanie zaangażowani byli: Pani dyrektor Bożena Płatek, pracownicy Urzędu Miasta i Radzyńskiego Ośrodka Kultury. Wykorzystane były też plakaty przygotowane przez uczniów Gimnazjum nr 1 pod opieką pani Małgorzaty Szram. Wraz z opiekunkami uczennice odwiedziły wiele sklepów, urzędy, przeprowadziły rozmowy z mieszkańcami miasta i powiatu na temat szkodliwości zanieczyszczonego powietrza. Przechodniom wręczano ulotki z informacjami o niskiej emisji.

W ramach projektu rzeczniczego 7 lutego 2017 roku odbył się ostatni etap realizacji programu "Weź oddech". Było to spotkanie grupy projektowej z Panem Jerzym Rębkiem- burmistrzem Miasta Radzynia Podlaskiego. W obecności Pani dyrektor Bożeny Płatek i opiekunek projektu uczennice przedstawiły dotychczasowe działania oraz przekazały postulaty z rozwiązaniami ograniczającymi niską emisję w naszym mieście.

Po każdym etapie projektu szczegółowo opisywałyśmy podjęte zadania, a ich wyniki w sprawozdaniach przesyłałyśmy drogą elektroniczną do Centrum Edukacji Obywatelskiej.