Stulecie odzyskania niepodległości przez Polskę i setna rocznica obrony Lwowa, a także powołania polskiego lotnictwa wojskowego to tematy bogatego w wydarzenia kulturalne wieczoru, na jaki Gimnazjum nr 1 im. Orląt Lwowskich w Radzyniu zaprosiło mieszkańców Radzynia do Oranżerii w sobotni wieczór 7 kwietnia.

Dyrektor ROK Robert Mazurek, witając organizatorów i gości poinformował, że w ROK około 11 dnia każdego kolejnego miesiąca będą się odbywały okazjonalne wydarzenia. Związane z jubileuszem odzyskania niepodległości.

W słowie wprowadzającym dyrektor Bożena Płatek przypomniała, że Gimnazjum nr 1 od kilku lat nosi imię bohaterów – dzieci, młodzieży, kobiet, którzy w 1918 r. wsławili się bohaterską obroną Lwowa. Zwróciła też uwagę, że nieprzypadkowa jest nawiązana przez szkołę więź z Polskimi Siłami Powietrznymi i Muzeum Sił Powietrznych w Dęblinie. Polscy piloci wspierali obrońców Lwowa w czasie wojny polsko-ukraińskiej. Przypomnijmy, że była to Lwowska Grupa Lotnicza kpt. Bastyra, stacjonująca na lotnisku Lewandówka pod Lwowem. – Z nazwą Orlęta Lwowskie chcemy budować swoją tożsamość jak najdłużej, ponieważ jesteśmy im winni hołd i szacunek – spuentowała Bożena Płatek.

Od tematu historii polskiego lotnictwa wojskowego rozpoczęło się spotkanie w sali kameralnej oranżerii, gdzie odbył się wernisaż wystawy planszowej. Początki lotnictwa, sięgające listopada 1918 roku i dzieje biało-czerwonej szachownicy przedstawił Jacek Zagożdżon z Muzeum Sił Powietrznych im. Żwirki i Wigury w Dęblinie. Następnie uczestnicy spotkania przenieśli się do sali widowiskowo-kinowej, gdzie uczniowie Gimnazjum przedstawili spektakl „Maria”, według „Warszawianki” Stanisława Wyspiańskiego, przygotowany pod kierunkiem Bożeny Płatek. Przedstawienie zakończyło się Apelem Pamięci Orląt Lwowskich.

Temat polskiego lotnictwa pojawił się jeszcze w dwóch odsłonach. Arkadiusz Pilch prezentował swoją powieść „Legenda Dywizjonu 303”, a kierowany przez Andrzeja Królikowskiego zespół „Dywizjon 32” z Ogólnokształcącego Liceum Lotniczego w Dęblinie dał koncert „Skrzydlata Muza”, w którym publiczność usłyszała pieśni i piosenki patriotyczne, także poświęcone lotnikom, szkołom lotniczym z Dęblina i samemu Dęblinowi.

Pełen bogatych, głębokich treści patriotycznych wieczór zakończył się miłym akcentem: uczniowie Gimnazjum nr 1 wręczyli gościom z Dęblina m.in. dyrektorowi Ogólnokształcącego Liceum Lotniczego płk. Andrzejowi Jaworskiemu i wicedyrektorowi płk. Wiesławowi Kwaścińskiemu, a także kierownikowi zespołu Dywizjon 32 Andrzejowi Królikowskiemu - „błękitne (jak mundury lotników) bratki braterstwa”. - Dla mnie to honor, że jestem i że poświęciliście nam swój czas. Każdy z nas dał siebie, byśmy mogli się zatrzymać chwilę na refleksji nad naszą przeszłością, a także nad tym, jacy dla siebie jesteśmy. Mam nadzieję, że koncert posłużył budzeniu wzajemnej życzliwości i pojednaniu – mówił Andrzej Królikowski.

Spotkanie podsumował przewodniczący Adam Adamski, który dziękował gościom z Dęblina i społeczności Gimnazjum nr 1 za wspaniały, patriotyczny wieczór. - W koncercie przeszliśmy przez kilka wieków naszych dziejów . Widać było wielkie serce, które włożyli w prezentację młodzi artyści – w większości przyszli lotnicy, którzy będą bronić naszego kraju – mówił przewodniczący Rady Rodziców Gimnazjum nr 1 oraz przewodniczący Rady Miasta Radzyń Podlaski.

Arkadiusz Pilch – emerytowany pilot i pisarz promował na spotkaniu swoją książkę „Legenda Dywizjonu 303”. Przyznał, że wielki wpływ na jego wybór drogi życiowej miała lektura „Dywizjonu 303” Arkadego Fiedlera. Został pilotem, ale też autorem scenariuszy filmowych.

Napisał scenariusz filmu o bohaterach Dywizjonu 303 – taki „z prawdziwego zdarzenia”, na 2,5- godzinny, wysokobudżetowy film z efektami specjalnymi. Poświęcił mu 2 lata pracy. - Aby rozsławić Dywizjon 303, aż się prosi hollywoodzka produkcja, która musi kosztować ok 100 mln dolarów – mówi Arkadiusz Pilch. Jednak, ze względu na wysokie koszty, nie znalazł on dotąd chętnych do zrealizowania. Autor wierzy, że kiedyś scenariusz znajdzie godną realizację. Tymczasem na jego podstawie napisał powieść.

Mówi ona nie tylko o bohaterstwie polskich pilotów w czasie wojny, ale także ukazuje ich powojenne losy. Głównym bohaterem jest Witold Urbanowicz – dowódca legendarnego Dywizjonu 303. W 1947 odwiedził Polskę, na Okęciu został aresztowany przez UB. Powieść ukazuje, jak był traktowany przez władze komunistyczne, ale także w formie wspomnień bohaterstwo Polaków w bitwie o Anglię. Gdy wracali do Polski byli traktowani jak szpiedzy, aresztowani, przesłuchiwani, głodzeni, w okrutny sposób torturowani, dręczeni psychicznie, w sfingowanych procesach skazywani na śmierć.

O tym traktuje książka Arkadiusza Pilcha. Miejmy nadzieję, że doczeka się realizacji filmowej.