2 grudnia 1844 – w Sławucie na Wołyniu zmarł Eustachy Erazm Sanguszko – książę i wojewodzic wołyński, generał polski, walczący w wojnie polsko – rosyjskiej, insurekcji kościuszkowskiej i w wojskach Napoleona. Urodził się 26 października 1768 roku w Radzyniu.
Był synem Hieronima Janusza Sanguszki, ostatniego wojewody wołyńskiego i Urszuli Cecylii z Potockich (córki Eustachego i Marianny Potockich, siostry Ignacego i Stanisława Kostki). Jego matka zmarła, gdy miał zaledwie 4 lata (1772 r), w dzieciństwie i wczesnej młodości wychowywał się na dworze swej babki Barbary Sanguszkowej. W 1798 roku ożenił się z Klementyną Czartoryską, z którą miał troje dzieci.
W latach 1780-86 ukończył szkołę wojskową w Strasburgu i służył w armii francuskiej. W latach 1789-92 służył w 8 Brygadzie Kawalerii Narodowej. Był posłem na Sejm Czteroletni z województwa lubelskiego w 1788 r., a w kwietniu roku 1790 - członkiem "deputacji do ułożenia regulaminu służbowego".
Odznaczył się w bitwie pod Zieleńcami, za co 23 czerwca otrzymał Virtuti Militari i był awansowany na brygadiera (1 sierpnia 1792). 26 lipca 1792 w ostatniej potyczce pod Markuszowem ocalił ks. Józefa Poniatowskiego z poważnej opresji. Po zwycięstwie targowiczan, dla ratowania swoich dóbr i majątku, wstąpił do służby rosyjskiej.
Po wybuchu insurekcji 1794 wziął dymisję i jako szeregowy ochotnik przyłączył się do powstania. Uczestniczył w powstaniu kościuszkowskim 1794 jako generał major i dowódca dywizji. Pod Szczekocinami uratował życie Tadeuszowi Kościuszce. Walczył w obronie Warszawy, w trakcie czego został ranny 26 sierpnia 1794 r.
W 1812 roku był generałem brygady w sztabie Napoleona Bonaparte i tytularnym adiutantem cesarza, wiceregimentarzem pospolitego ruszenia Księstwa Warszawskiego. Brał udział w wyprawie na Moskwę.
W 1813 r. został generałem dywizji, jednak wycofał się z wojska, co spotkało się z ostrym potępieniem ze strony księcia Poniatowskiego. Jego odmowa była związana z ryzykiem utraty dóbr rodzinnych na Wołyniu – wówczas już pod zaborem rosyjskim. Tam osiadł po wojnach napoleońskich.
oprac. Arkadiusz Kulpa, Anna Wasak
