W Radzyńskiej Izbie Regionalnej można oglądać wystawę zatytułowaną "Świt chrześcijaństwa". - Wpisuje się ona w rozpoczynające się obchody 1050-lecia chrztu Polski – podkreślił, otwierając ekspozycję Tomasz Pietrzela. Na pięciu planszach i w dwóch gablotach można oglądać materialne pamiątki pierwszych wieków obecności krzyża na naszej ziemi.

Autorem wystawy jest Mieczysław Bienia – kierownik Działu Archeologii Muzeum Południowego Podlasia w Białej Podlaskiej. Podczas wernisażu, który odbył się 10 grudnia, mówił o materialnych śladach początków chrześcijaństwa na Południowym Podlasiu.

Prelegent podkreślił, że na tych ziemiach krzyżowały się wpływy Rusi oraz Państwa Polan i zachodniego chrześcijaństwa, a ich granica przebiegała Krzną i częściowo Bugiem. Nad tymi rzekami odnalezione zostały pozostałości łańcuchów grodów stanowiących jednocześnie system obronny po południowej i północnej stronie Krzny. W Horodyszczu znajdowało się potężne centrum osadnicze.

Chrystianizacja przebiegała stosunkowo łagodnie i była długotrwała, stąd 200-300 lat po chrzcie Polski Południowe Podlasie było obszarem, w którym współistniało chrześcijaństwo i pogaństwo, czego dowody archeologowie odnajdowali np. w miejscach pochówku tego okresu: obok chrześcijańskich grobów kryjących ciało zmarłego z tego okresu pochodzą kurhany kryjące prochy zmarłych, w jednym z kurhanów odnaleziono krzyżyk...

Dużą część swego wystąpienia archeolog poświęcił tajemniczym obiektom znajdującym się na terenie Południowego Podlasia - „Krzyżom Pokutnym”, „Babom Kamiennym”, które również należy łączyć z okresem początków chrześcijaństwa. Możemy je spotkać w Woskrzenicach, Cieleśnicy, Pratulinie i Neplach oraz w Piszczacu. Niektóre z nich mają cechy występujących na Śląsku krzyży pokutnych, związanych z prawem niemieckim (stanowiły jeden z elementów pokuty za popełnioną zbrodnię), w innych bardziej widoczny jest związek z podobnymi obiektami, których źródeł należy poszukiwać w Azji Środkowej. - Czy stawiano je na miejscach dawnego kultu pogańskiego, czy wyznaczały granicę lub szklak – informowały o nowej religii wchodzącej na ten teren – twierdzi Mieczysław Bienia.

O początkach chrześcijaństwa na terenie Południowego Podlasia świadczą licznie znajdowane na stanowiskach archeologicznych dewocjonalia i krzyżyki – gównie z brązu. Te najstarsze, jakie możemy oglądać na wystawie, pochodzą z X/XI w. , zostały znalezione w Międzyrzecu, Horodyszczu, Dokudowie.

Od XIII w. chrześcijaństwo jest już religią dominującą na ziemiach Południowego Podlasia, powstają pierwsze parafie.

Mieczysław Bienia w dyskusji, jaka się rozwinęła po wykładzie, podkreślił potrzebę prowadzenia badań archeologicznych w Radzyniu. Na pytanie, co tu można byłoby znaleźć, odpowiedział: - Wszystko.. Na skrzyżowaniu Kościuszki i Gwardii odnalazłem 4 fragmenty ceramiki z II wieku przed Chrystusem! Pochodziły one z jakiegoś zniszczonego obiektu. Mogą tu być wielowiekowe nawarstwienia.

Wystawę „Świt chrześcijaństwa można oglądać w Radzyńskiej Izbie Regionalnej do 21 stycznia.